Natural Choice
Het Rariteiten Kabinet
Natuurhistorische bijzonderheden en rariteiten
Sponzen (Porifera)

Sponzen zijn dieren die in het water leven. Ze bestaan meestal uit een peer- of eivormig lichaam met aan de onderzijde een steel die vastzit op het koraalrif of op andere gesteenten in de zee. Sponzen hebben zuurstofrijk, schoon en helder stromend water nodig om te leven. Hun voedsel, dat voornamelijk uit micro-organismen van niet meer levende planten en dieren bestaat, halen ze uit hun directe omgeving. Slechts een klein aantal heeft zich aangepast aan zoet water.

Sponzen kwamen al voor in het Cambrium (505 milj. jaar) en maken nog steeds deel uit van de huidige fauna. Vele sponzen hebben die tijdspanne bijna onveranderd doorgebracht. Hun hoogtepunt van ontwikkeling was in de Jura-tijd. Uit deze periode zijn grote sponsriffen bekend o.a. bij Nattheim in Beieren (Duitsland). Fossiele reuze-sponzen komen voor in Franken (Duitsland). De zogenaamde Tellerschwam heeft een diameter van 50 tot ruim 100 cm. Een andere bekende vindplaats is Paulmy in Frankrijk. Hier vindt men veel Siphoniasoorten uit het Krijt (Senoon).

In Nederland kan men echter ook sponzen vinden. Met name in de omgeving van Sibculo uit het Siluur (430 milj. jaar), bijvoorbeeld de tulpvormige Astylospongia. Deze sponzen zijn in de ijstijden vanuit Scandinavië met het ijs meegevoerd naar onze omgeving.